Θεσσαλονίκη, μια πόλη σε μετάβαση

Η Θεσσαλονίκη είναι μια ιδιαίτερη πόλη. Μετρά μια λαμπρή ιστορία 23 αιώνων αδιάλειπτης αστικής συνέχειας. Το 2012 συμπληρώθηκαν εκατό χρόνια από την απελευθέρωσή της. Κατά τη διάρκεια αυτού του αιώνα η πόλη έζησε πολλές τραγωδίες αλλά και μεγάλες επιτυχίες, όπως η ενσωμάτωση των προσφύγων, η εκβιομηχάνιση και η οικονομική ανάπτυξη των μεταπολεμικών χρόνων καθώς και η μετεξέλιξή της σε σύγχρονη μητρόπολη, κέντρο του εμπορίου και της παιδείας. Η παρούσα έκδοση αποτελεί το αποτύπωμα του διεθνούς συνεδρίου που διοργάνωσε ο Δήμος Θεσσαλονίκης για την εκατονταετηρίδα της απελευθέρωσης της πόλης. Επίκεντρο του επιστημονικού ενδιαφέροντος αποτελεί η μετάβαση της πόλης από τον αυτοκρατορικό στον εθνικό κόσμο. Η Θεσσαλονίκη υπήρξε μια κατεξοχήν λεβαντίνικη πόλη η οποία στις αρχές του 20ού αιώνα βρέθηκε στο προσκήνιο της ιστορίας περισσότερο από κάθε όμοιά της στην Ανατολική Μεσόγειο. Ήταν μια πόλη των ρήξεων/επαναστάσεων, όπου συναντήθηκαν μια σειρά από δυνάμεις και φαινόμενα που καθόρισαν τον 20ο αιώνα, όπως ο εθνικισμός κάθε απόχρωσης, ο φιλελευθερισμός, ο σοσιαλισμός και ο συνδικαλισμός αλλά και η πολιτική βία, η τρομοκρατία και ο αντισημιτισμός. Για το λόγο αυτό η Θεσσαλονίκη, χρόνια τώρα, βρίσκεται στο επίκεντρο μιας ιστοριογραφικής συζήτησης, που προσελκύει το διεθνές ενδιαφέρον και έχει προεκτάσεις και αντανακλάσεις πολύ πέραν του ελληνικού χώρου. Εξάλλου η Θεσσαλονίκη ευτύχησε να συναντηθεί με μια σειρά ιδιαίτερα εμπνευσμένων και προικισμένων ιστορικών και ερευνητών, από όλο το φάσμα των ανθρωπιστικών σπουδών και των κοινωνικών επιστημών, οι οποίοι έγραψαν με ταλέντο γι’ αυτήν. Ο παρών τόμος αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό αλλά σε καμία περίπτωση εξαντλητικό δείγμα της δουλειάς τους.